تاثیر متقابل هنر معماری یونان، آسیای صغیر و هخامنشی

هنر معماری هخامنشی یک هنر اختلاطی و ترکیبی است و بررسی این هنر و تجزیه آثار آن دوره به درک این ترکیبات کمک می کند. تصور بر این است که در این دوره ، معماری تنها از معماری سرزمینهایی چون: اورارتو، یونان ، مصر، آسیای صغیر و بین النهرین تاثیر پذیرفته است و دیگر اینکه هخامنشیان این هنرها را با هنر خود ترکیب کرده و یک هنر جدید بوجود آورده اند ، درست است که این مطالب تا اندازه ای صحیح می باشند ولی معماری ایران نیز چندان بر روی آثار این سرزمینها بی تاثیر نبوده است. استفاده از تالار ستوندار با این شیوه ، که به یونان و آسیای صغیر نسبت داده می شود کاملا ایرانی است زیرا که ما این شیوه ساختمان سازی را در یونان در قرون 5 و یا 6پ.م داریم ، در صورتیکه در ایران این نوع کار متعلق به قرن 9پ .م (حسنلو) می باشد و درسایتهای نوشیجان، باباجان و گودین تپه که پیش از هخامنشیان ساخته شده اند نیز این تالارها دیده شده است. در آسیای صغیر آپادانای آلتین تپه اورارتویی یک آپادانای هخامنشی می باشد و تاریخ آن ، از تاریخ کل بنا جدیدتر می باشد و نشان می دهد که این تالار دردوره هخامنشی ساخته شده است. در این دوره به روح بنا توجه بیشتری می شد و بعد از این دوره نیز یونانیان تحت تاثیر هنر هخامنشی به داخل معابد و بناهای خود نیز اهمیت دادند. در مقابل این تاثیرگذاریها، استفاده از بلوکهای سنگی عظیم بدون ملاط، استفاده از بست ، و مفصل بندی ، استفاده از ابزار بویژه اسکنه های دندانه دار کاملا کار هنرمندان یونانی و ایونی می باشد. البته نوع سنگتراشی تل تخت که تا بحال به یونانیان نسبت داده شده بود، کاملا اورارتویی است و ایرانیان این شیوه را از ایشان آموختند زیرا که دریونان این شیوه در قرن 5 پ.م بوجود آمد ولی در اورارتو متعلق به اوایل قرن 8 پ.م می باشد. مشکلی که بیشتر در رابطه با این تاثیرگذاریها وجود دارد استفاده از منابع یونانی است و ما باید سعی کنیم که با مطالعه متون قدیمی خود و نیز بررسی دقیق تاریخ و مطابقت آن با داده های باستانشناسی اصل این تاثیرپذیریها را مشخص نماییم و در مقابل تاثیراتی را که هنر ایرانی بر روی دیگر سرزمینها داشته است را با توجه به این داده ها و مدارک بررسی نمائیم. با این شیوه می توانیم فرهنگ خود و نفوذ آن را دردیگر سرزمینها بررسی کرده و هنر اصیل ایرانی را که در هزاره ها پیش بوجود آمده است را مشخص نموده و عناصر ایرانی را از غیرایرانی متمایز گردانیم.